| 1015 | Çağrı Bey’in Doğu Anadolu’ya askerî seferler düzenlemesiyle Türk-Ermeni ilişkileri başladı. |
| 1021 | Van’daki Ermeni Prensi Senekerim’in, gittikçe artan Türk akınları ve Bizans baskısı yüzünden topraklarını İmparator Basileios’e terk ederek, 14.000 kişilik bir Ermeni kitlesiyle Sivas havalisine yerleşti. |
| 1071 | Malazgirt Savaşı esnasında Bizans ordusundaki Ermeniler savaş alanını terk ederek Bizans’a ihanet etiler. |
| 1098 | Ermeniler Haçlılarla işbirliği yapıp, Selçuklular adına yönettikleri Urfa’yı haçlılara teslim etmek suretiyle ilk haçlı prensliğinin kurulmasına yol açtılar. |
| 1136 | Bizans ordusu bütün Kilikya’yı ele geçirdi, Ermeni Prensi Levon ile ailesi İstanbul’a götürüldü. |
| 1375 | Kilikya Ermeni Baronluğu fiilen yıkıldı. |
| 1461 | Fatih Sultan Mehmed emriyle Bursa’daki Ermeni Piskoposu Hovakim İstanbul’a getirilerek Ermeni cemaatinin başına geçirildi, Patrikhane kuruldu. |
| 1567 | Tokatlı Abkar tarafından ilk Ermeni matbaası İstanbul’da açıldı. |
| 1641 | Samatya’da hizmet vermekte olan Ermeni patriklik makamı, Kumkapı’ya taşındı ve Surp Asvadzadzin adını aldı. |
| 1668 | Katolik papazları Tercan, Hasankale, Gümüşhane, Kars, İspir, Bayburt ve Trabzon’da yerleşerek çalışmaya başladılar. |
| 1701 | Ermenilerin bir kısmı Katolik mezhebine girdi. |
| 1706 | Patrik Avedik, Katoliklik hakkında sert tedbirler aldığı için, Fransa elçisi ve misyonerlerin tertipleriyle önce Patriklikten azledildi, sonra da Sakız adasına sürgüne giderken yolda kaçırılıp Fransa’ya götürüldü ve burada hapsedildi. |
| 1707 | Papaz Komidas, Katoliklik propagandası yaptığı için Gregoryenlr tarafından idam edildi. |
| 1717 | Papas Sivaslı Mikhitar Venedik’te St. Lazare’da millî bir Ermeni kuruluşu meydana getirdi. |
| 1734 | Patrikliğin kışkırtmalarıyla bazı Ermeniler idam edildi; Patrikliğe, başka mezheplere meyleden kişileri araştırmak, ihbar etmek ve cezalandırılmasını istemek yetkileri verildi. |
| 1764 | İstanbul’daki Langa Limanı doldurularak meydana getirilen arsalar Ermenilere satıldı, Yenikapı Mahallesi kuruldu. |
| 1779 | Katolikleri sıkı takibe alan Patrik Zaharya, Avusturya elçisinin girişimiyle görevden alındı, yerine Evanes getirildi. |
| 1812 | İstanbul’da ilk Ermeni gazetesi Tidak Püzantyan yayına başladı. |
| 1820 | Kazaz Artin padişah nezdindeki nüfuzunu kullanarak bazı Katoliklerin sürgüne gönderilmesini sağladı. |
| 1828 | Fransa elçisi, İstanbul’dan sürülen Katolik Ermenilerin affını istedi.İran’la yaptığı savaştan galip çıkan Rusya, Revan ve Nahçıvan hanlıklarını birleştirerek Ermeni vilayetini oluşturdu. Doğu Anadolu’dan göçürdüğü 90.000-100.000 Ermeni nüfusu buraya yerleştirdi. |
| 1830 | II. Mahmud Katolik Ermeni cemaatini ve kilisesini tanıdı.17 Temmuz 1844 Matteos Çuhacıyan Ermeni patrikliğine getirildi. Yeni patriğe danışmanlık etmek ve cemaatin mali idaresini yürütmek üzere 16 üyesi Amira, 14 üyesi esnaf olan karma bir meclis kuruldu. |
| 1850 | Protestan Ermeni cemaati resmen tanındı ve ilk kiliseleri yapıldı. |
| 1862 | Ermeni Milleti Nizamnamesi onaylandı. |
| 03 Mart 1878 | Ayastefanos Antlaşması’nın 16. maddesine Ermenilerle ilgili hüküm eklendi. |
| 13 Temmuz 1878 | Ayastefanos Antlaşması’nın 16. maddesi fazla değişikliğe uğramadan Berlin Antlaşması’nın 61. maddesi olarak kabul edildi. |
| 1887 | Yedi Rus-Ermeni öğrencisi tarafından Cenevre’de Hınçak Partisi kuruldu. |
| 1890 | “Ermeni İhtilâl Federasyonu” adı da verilen Taşnaksutyun cemiyeti kuruldu. |
| Haziran 1890 | Ermeniler Erzurum’da olaylar çıkardılar. |
| 27 Temmuz 1890 | Kumkapı gösterisi düzenledi. |
| 18 Mart 1893 | Kayseri, Yozgat ve Merzifon’da olaylar çıktı. |
| 25 Aralık 1893 | Ermeniler Yozgat’ta hapishaneye saldırarak kargaşa çıkartlar. |
| 26 Mart 1894 | Ermeni komiteciler, kendilerini desteklemeyen Patrik Horen Aşıkyan’a suikast düzenlediler. |
| Mayıs 1894 | Ermeniler Sasun’da isyan çıkardılar. |
| 30 Eylül 1895 | Kumkapı’da patrikhane önünde toplanan üç dört bin kadar Ermeni, Babıali’ye doğru yürüyüşe geçti. |
| 24 Ekim 1895 | Zeytun’da Ermeni isyanı başladı. |
| 24 Aralık 1895 | Askerî birlikler Zeytun’u yakın mesafeden kuşattılar. |
| 23 Mart 1896 | Zeytun isyanına katılan dört Ermeni, Mersin’deki Fransız konsolosunun teminatı altında gemiye bindirilerek Marsilya’ya gönderildi. |
| 01 Haziran 1896 | Van Ermeni isyanı başladı. |
| 26 Ağustos 1896 | Ermeniler İstanbul’da Osmanlı Bankası’na saldırı düzenlediler. |
| 11 Kasım 1896 | Bâbâlî 6 vilayet için ıslâhât kararnamesi yayınladı. |
| 18 Ağustos 1897 | Ermeniler Bâbıâli’ye bombalı saldırı düzenlediler. |
| 1901 | Sasun bölgesinde karışıklıklar çıktı. |
| 21 Temmuz 1905 | Sultan Abdülhamid’e bombalı suikast düzenlendi. |
| 09 Nisan 1909 | Adana’da olaylar başladı. |
| 10 Kasım 1912 | Eçmiyazin Katagikosu, Mısır’da bulunan Bogos Nubar Paşa’yı, yetkili temsilci olarak tayin etti. |
| 08 Şubat 1914 | Doğu Anadolu ıslahatıyla ilgili olarak Osmanlı Devleti ile Rusya arasında anlaşma imzalandı. |
| 25 Mayıs 1914 | Doğu Anadolu için tayin edilen iki yabancı genel müfettişle sözleşmeler yapıldı. |
| 24 Nisan 1915 | Dâhiliye Nezareti, Ermeni komitelerinin kapatılıp, belgelerine el konulmasını, liderlerinin tutuklanmasını istedi. |
| 27 Mayıs 1915 | Savaş halinde hükümet faaliyetlerine karşı gelenler için alınacak askerî önlemler hakkındaki geçici kanun kabul edilerek yürürlüğe kondu. |
| 30 Mayıs 1915 | Meclis-i Vükelâ, Ermenilerin Musul, Zor, Halep ve Suriye’nin bazı bölgelerine sevkleri kararını aldı. |
| 10 Haziran 1915 | Sevk edilen Ermenilerin iskân ve iaşelerinin teminiyle geride bıraktıkları mallarının koruma altına alınmasını içeren yönetmelik yayınlandı. |
| Haziran 1915 | Ermenilerin 25 gün süren Karahisar-ı Şarkî isyanında şehir yakıldı, 120 Müslüman öldürüldü. |
| 15 Mart 1916 | Ermenilerin başka vilayetlere sevki durduruldu. |
| 11 Aralık 1918 | Kafkas Cephesi Osmanlı Orduları Komutanı Vehip Paşa, bölgede Ermeni mezaliminin önlenmesi için Rus Kafkas Ordular Grubu Komutanı Odişelidze’ye mektup gönderdi. |
| 10 Nisan 1919 | Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey Beyazıt Meydanı’nda idam edildi. |
| 28 Eylül 1920 | Kazım Karabekir Paşa, Doğu’da Ermeniler üzerine taarruza geçti. |
| 2-3 Aralık 1920 | TBMM Hükümeti ile Ermenistan arasındaki Gümrü Antlaşması imzalandı. |
| 24 Temmuz 1923 | Lozan Barış Antlaşması’nın imzalanmasıyla Türkiye’deki gayrimüslimlere (Ermeniler) azınlık hakları tanındı. |
| 23 Eylül 1937 | ABD ile Türkiye arasında, Amerikan vatandaşı Ermenilerin Türkiye’deki mallarının tazmini ile ilgili anlaşma yapıldı. |
| 24 Nisan 1965 | 1915 olaylarının 50. yıldönümü münasebetiyle Erivan’da gösteri düzenlendi. |
| 7 Kasım 1967 | Sovyet Ermenistan Cumhuriyeti’nin başkenti Erivan’da Ermeni “soykırım” anıtı dikildi. |
| 17-18 Temmuz 1987 | “Ermeni Sorununun Siyasi Çözümü Üzerine Karar” Avrupa Parlamentosu’nda kabul edildi. |
| 21 Eylül 1991 | Ermenistan bağımsızlığını kazandı. Yapılan referandumda halkın çoğunluğu bağımsızlık lehine oy verdi ve Ermenistan Parlamentosu ülkenin Sovyetler Birliği’nden ayrıldığını açıkladı. |
| 18 Ocak 2001 | Fransa Parlamentosu, “Fransa 1915 Ermeni soykırımını açıkça tanır” cümlesinden ibaret tek maddelik yasayı kabul etti. |
| 9 Temmuz 2001 | Türk-Ermeni Barış/Barışma Komisyonu (TEBK) Cenevre’de kuruldu. |
| 11 Aralık 2001 | Türk-Ermeni Barışma Komisyonu’nun Ermeni üyeleri ortak bir açıklama yaparak komisyondan çekildiklerini açıkladılar. |
| 8 Şubat 2002 | İsrail’in Erivan Büyükelçisi Bayan Rivka Cohen, 1915 olaylarının soykırım olarak kabul edilemeyeceğini söyledi. |
| 5 Aralık 2004 | Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, İstanbul’da Yedikule Sırp Pırgiç Hastanesi’nde Ermeni müzesini açtı. |
| 11 Nisan 2005 | Başbakan Erdoğan Ermeni iddialarına cevap verdi ve “Tehciri, bir soykırım olarak kabul edemeyiz” dedi. |
| 15 Nisan 2005 | Türkiye Ermenileri Patrikliği, ABD’deki bir toplantıda Atatürk için “kasap” diyen Papaz Kalayjian’ı kınadı. |
| 21 Nisan 2005 | ABD’deki Ermeni lobisi, Amerikan Kongresinde “soykırım”ı anma toplantısı düzenledi. |
| 13 Mayıs 2005 | Ermenistan Başbakanı Andranik Markaryan, Türkiye-Ermenistan sınırının bu yıl sonuna kadar açılabileceğini söyledi. |
| 1 Haziran 2005 | Ankara Ticaret Odası tarafından hazırlatılan ve Türk-Ermeni ilişkilerini anlatan “Sarı Gelin” adlı belgesel ile Türkiye’nin tanıtım görüntülerinin bulunduğu CD, Time dergisi aracılığı ile Avrupa’da 494.000 aboneye ulaştırıldı. |
| 16 Haziran 2005 | Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, hükümetin, Ermeni iddialarıyla mücadeleyi en önemli önceliklerden biri olarak gördüğünü bildirerek, soykırım iddialarını siyasi gündemlerine taşıyan ülkeleri uyardı. |
| 12 Ekim 2006 | Fransa Parlamentosu 19 oyakarşılık 106 oyla soykırım yasasını kabul etti. |
| 9 Ocak 2007 | Agos gazetesi sahibi ve genel yayın yönetmeni Hrant Dink İstanbul’da silahlı saldırı sonucu öldürüldü. |
| 9 Mart 2007 | Türk siyasetçi Doğu Perinçek’e, “Soykırım emperyalist bir yalandır!” dediği için İsviçre mahkemelerince 90 gün hapis cezası verildi. |
| 29 Mart 2007 | Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından restore edilen Akdamar Kilisesi açıldı. |
| 24 Nisan 2008 | İnsan Hakları Derneği tarafından Bilgi Üniversitesi’nin Dolapdere yerleşkesinde “24 Nisan 1915’te Ne Oldu?” başlıklı sempozyum düzenlendi. |
| 7 Eylül 2008 | Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Ermenistan-Türkiye millî futbol maçını seyretmek için Erivan’a gitti. |
| 24 Nisan 2009 | ABD Başkanı Obama, konuşmasında, “Büyük Felaket” anlamına gelen Ermenice Meds Yeghern ifadesini kullandı. |
| 10 Ekim 2009 | Türkiye ile Ermenistan arasında diplomatik ilişkileri kuran, ayrıca iki ülkenin işbirliği alanlarını ve bu işbirliğini gerçekleştirmek için gerekli örgütlenmeyi saptayan iki protokol imzalandı. |
| 22 Nisan 2010 | Ermenistan Devlet Başkanı Serj Sarkisyan, Ermenistan’ın, protokollerin onaylanması işlemlerini askıya aldığını açıkladı. |
| 24 Nisan 2010 | ABD Başkanı Obama, Ermeni Anma Günü için yayımladığı mesajda, soykırım sözcüğü yerine yine Meds Yegern tabirini kullandı. |
| 4 Mayıs 2011 | Fransa Senatosu, Ermeni soykırımının inkârına bir yıl hapis ve 45.000 Euro para cezasını öngören tasarıyı 74 oya karşılık 196 oy ile reddetti. |
| 13 Temmuz 2001 | ABD Başkanı Obama’nın Erivan’a atadığı Büyükelçi John Heffern, Senato mülakatında, Demokrat Partili Senatör Robert Menendez’in tüm baskılarına rağmen 1915 olaylarını “soykırım” olarak adlandırmayı reddetti. |
| 23 Ocak 2012 | Fransa’da Ermeni soykırımını inkâr edenlerin cezalandırılması hakkındaki kanun tasarısı kabul edildi. |
| 28 Şubat 2012 | Fransa Anayasa Konseyi, Ermeni soykırımını inkâr edenlerin cezalandırılması hakkındaki kanunu Fransız Anayasası’na aykırı bularak iptal etti. |
| 11-12 Eylül 2012 | Başbakan Erdoğan, Bakü’de Türkiye-Azerbaycan Stratejik İşbirliği Konseyi Toplantısında gazetecilerin bir sorusuna cevaben, Dağlık Karabağ sorununa çözüm yolları bulunmadığı sürece Türkiye’nin sınırını açmasının söz konusu olmadığını, ayrıca işgal altında olan yerlerden Ermenilerin çekilmesi gerektiğini söyledi. |
| 17 Aralık 2013 | Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Doğu Perinçek’in ifade özgürlüğünün İsviçre tarafından ihlal edildiğine hükmetti. |
| 22 Ocak 2014 | Yedikule Surp Pırgiç Hastanesi Vakfı’na ait olan ve 1964’te el konulan Zeytinburnu Kazlıçeşme’deki 42.259 metrekarelik arazi vakfa iade edildi. |
| 23 Ocak 2014 | Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, 1915’te ölen Ermeniler için taziye mesajı yayınladı. |
| 5 Ocak 2015 | İstanbul Üniversitesi’ndeki sempozyumda konuşan Patrik Vekili Aram Ateşyan, 1915 olaylarında dış güçlerin etkisinin dikkate alınması gerektiğini söyledi. |
KAYNAK:MARMARA ÜNİVERSİTESİ YAYINLARI
