Atatürk “Memleketi gezmeli,milleti tanımalı.Eksiğinedir görüp göstermeli.Milleti sevnek böyle olur.Yoksa lafla sevmek fayda vermez”
Nutuk, yazıldığı dönemde Cumhuriyet Halk Partisi Genel başkanı olan Mustafa Kemal Paşa’nın 15 – 20 Ekim 1927 tarihlerinde, yerli ve yabancı basın mensuplarının da katıldığı partisinin 2. Kongresinde gerçekleştirdiği otuz altı buçuk saat süren ,kendisinin ve silah arkadaşlarının faaliyetlerini özetlediği konuşmasının tam metnidir.Kongrede nutkun verilişi sırasında da tam bir ekip çalışması yapılmıştır. Bu aşamaya gelene kadar tekrar tekrar okunan nutukta Atatürk kelimelere gerçek anlamlarını verebilmek için yoğun bir çalışma sürdürmüştür. Başta Fethi Okyar ve Hikmet Bayur olmak üzere toplanan ekiple her gece bir sonraki gün okunacak kısım üzerinde çalışılmakta, metnin mümkün mertebe orijinal, dinleyicilerin kolayca anlayabileceği tarzda olmasına özen gösterilmekteydi. Konuşması Kültür Bakanlığı Yayınevi tarafından (belgeler bölümü dışında) yaklaşık 900 sayfalık bir kitap olarak yayımlanmıştır ve Türkiye Cumhuriyeti’nin bu dönemle ilgili en doğru tarihi kaynağıdır. 1919 yılı Mayıs’ın 19’uncu günü Samsun’a çıktım ile başlayan kitapta Ülkenin durumu ve kurtuluşa giden yolda olanları etkileyici ve detaylı bir şekilde anlatan her Türk gencinin mutlaka okuyup ibret alması gereken Nutuk’ta Atatürk’ün kişilere dair olaylardan bahsederken mecburiyet dışında isim zikretmemesi “Biz her vasıtadan yalnız ve ancak bir noktainazardan istifade ederiz. O noktainazar şudur: Türk milletini medenî cihanda lâyık olduğu mevkie is‘âd etmek ve Türkiye Cumhuriyeti’ni sarsılmaz temelleri üzerinde her gün daha ziyade takviye etmek ve bunun için de istibdat fikrini öldürmek.” olarak beyan etmiş .Tek gayenin Türk Milli bilici uyandırmak ,milli çıkarları ön planda tutup, millet menfaatini gözetmektir.
