Türkiye’nin İlk Cumhurbaşkanı
Atatürk nerede doğdu?
Mustafa Kemal Atatürk 1881 yılında Selânik’te doğdu.
Babası Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde Hanım’dır. Baba tarafından dedesi Hafız Ahmet Efendi XIV-XV. yüzyıllarda Konya ve Aydın’dan Makedonya’ya yerleştirilmiş Kocacık Yörüklerindendir.
Annesi Zübeyde Hanım, ise çok eskiden Selânik’ e yerleşmiş bir Türk ailesinin kızıdır. Ali Rıza Efendi, ve Zübeyde Hanım 1871 yılında evlendi ve altı çocukları oldu. Ancak Atatürk’ün beş kardeşinden dördü küçük yaşlarda öldü, sadece kızkardeşi Makbule (Atadan) (1956 yılına vefat etti) yaşadı.
İlk eğitimine Hafız Mehmet Efendi’nin mahalle mektebinde başladı,daha sonra babasının isteğiyle Şemsi Efendi Mektebi’ne gitti.
Bu dönemde babası Ali Rıza efendi vefat etti. (1888).
Mustafa Kemal, bir süre dayısının yanında kaldıktan sonra Selânik’e dönüp okulunu bitirdi. Daha sonra Selânik Mülkiye Rüştiyesi’ne tamamlayarak 1893 yılında Askeri Rüştiye’ye girdi. Bu okulda ki Matematik öğretmeni Mustafa Bey adına “Kemal” i ekledi.
1896-1899 yılları arasında Manastır Askeri İdâdi’sini bitirip, İstanbul’da Harp Okuluna yazıldı ve 1902 yılında teğmen rütbesiyle mezun oldu.
Daha sonraki yıllarda Manastır’a III. Ordu’ya atandı.
19 Nisan 1909’da İstanbul’a giren Hareket Ordusu’nda Kurmay Başkanı olarak görev aldı.
1911 yılında İtalyanların Trablusgarp’a hücumu ile başlayan savaşta, Mustafa Kemal bir grup arkadaşıyla birlikte Tobruk ve Derne bölgesinde görev aldı.22 Aralık 1911’de İtalyanlara karşı Tobruk Savaşını kazandı.
Ekim 1912’de Balkan Savaşı başlayınca Mustafa Kemal Gelibolu ve Bolayır’daki birliklerle savaşa katıldı.
1914 yılında başlayan I. Dünya Savaşı’nda, Mustafa Kemal Çanakkale’de büyük bir kahramanlık destanı yazdı.
18 Mart 1915’te Çanakkale Boğazını geçmeye kalkan İngiliz ve Fransız donanması ağır kayıplar verdirdi.
İtilaf Devletlerine “Çanakkale geçilmez! ” dedirtti.
İngilizler, 6-7 Ağustos 1915’te Arıburnu’nda taarruza geçti. Anafartalar Grubu Komutanı Mustafa Kemal 9-10 Ağustos’ta Anafartalar Zaferini kazandı.
21 Ağustos’ta II. Anafartalar zaferini kazandı.
Çanakkale Savaşlarında tahminen 253.000 şehit veren Türk ulusu önder Mustafa Kemal’in askerlerine “Ben size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum!” emri ile ülkenin kaderini değiştirmiştir.
Mustafa Kemal, Çanakkale Savaşları’dan sonra ,Mondros Mütarekesi ile İtilaf Devletleri’nin Osmanlı ordularını işgale başlamaları üzerine; 9. Ordu Müfettişi olarak 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktı.
22 Haziran 1919’da Amasya’da yayımladığı genelgeyle “Milletin istiklâlini yine milletin azim ve kararının kurtaracağını ” ilan edip Sivas Kongresi’ni toplantıya çağırdı.
23 Temmuz – 7 Ağustos 1919 tarihleri arasında Erzurum, 4 – 11 Eylül 1919 tarihleri arasında da Sivas Kongresi’ni toplayarak vatanın kurtuluşu için halk ile birlikte mücadele etmek üzere kararlar alındı.
Atatürk,27 Aralık 1919’da Ankara’da büyük coşku ve heyecanla karşılandı.
23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılmasıyla Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması yolunda önemli adımlar atıldı.
15 Mayıs 1919’da Yunanlıların İzmir’i işgali sırasında düşmana ilk kurşunun atılmasıyla savaş başladı.
10 Ağustos 1920 tarihinde Sevr Antlaşması’nı imzalayarak aralarında Osmanlı İmparatorluğu’nu paylaşan I. Dünya Savaşı’nın galip devletlerine karşı önce Kuvâ-yi Milliye adı verilen milis kuvvetleriyle düşmana karşı savaşıldı. Türkiye Büyük Millet Meclisi düzenli orduyu kurdu, Kuvâ-yi Milliye – ordu bütünleşmesini sağlayarak savaşı zaferle sonuçlandırdı.
Çukurova, Gazi Antep, Kahraman Maraş Şanlı Urfa savunmaları (1919- 1921)
I. İnönü Zaferi (6 -10 Ocak 1921)
II. İnönü Zaferi (23 Mart-1 Nisan 1921)
Sakarya Zaferi (23 Ağustos-13 Eylül 1921)
Büyük Taarruz, Başkomutan Meydan Muhaberesi ve Büyük Zafer (26 Ağustos 9 Eylül 1922)
Sakarya Zaferinden sonra 19 Eylül 1921’de Türkiye Büyük Millet Meclisi Mustafa Kemal’e Mareşal rütbesi ve Gazi unvanını verdi.
Kurtuluş Savaşı, 24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Antlaşması’yla sonuçlandı. Böylece Sevr Antlaşması’yla paramparça edilen, Türkiye toprakları üzerinde ulusal birliğe dayalı yeni Türk devletinin kurulması için hiçbir engel kalmadı.
23 Nisan 1920’de Ankara’da TBMM’nin açılmasıyla Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu başladı. Meclisin Türk Kurtuluş Savaşı’nı başarıyla yönetmesi, yeni Türk devletinin kuruluşunu hızlandırdı.
1 Kasım 1922’de hilâfet ve saltanat kaldırıldı.
13 Ekim 1923’te Cumhuriyet idaresi kabul edildi, Atatürk oybirliğiyle ilk cumhurbaşkanı seçildi.
30 Ekim 1923 günü İsmet İnönü tarafından Cumhuriyet’in ilk hükümeti kuruldu. Türkiye Cumhuriyeti, “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” ve “Yurtta barış cihanda barış” temelleri üzerinde yükselmeye başladı.
Atatürk,Türkiye’yi “Çağdaş uygarlık düzeyine çıkarmak”üzere bir çok yasa çıkardı.Bunlar:
1. Siyasal Devrimler:
· Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922)
· Cumhuriyetin İlanı (29 Ekim 1923)
· Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924)
2. Toplumsal Devrimler:
· Kadınlara erkeklerle eşit haklar verilmesi (1926-1934)
· Şapka ve kıyafet devrimi (25 Kasım 1925)
· Tekke zâviye ve türbelerin kapatılması (30 Kasım 1925)
· Soyadı kanunu ( 21 Haziran 1934)
· Lâkap ve unvanların kaldırılması (26 Kasım 1934)
· Uluslararası saat, takvim ve uzunluk ölçülerin kabulü (1925-1931)
