Eglog ,TDK’ya göre sözlükte edebiyatta ; Kısa kır manzumesi, çoban türküsü anlamına da gelmektedir.
” İdil ” Türkiye- Şırnak iline bağlı ilçelerden birinin adıdır.
İdil: Batı edebiyatlarında doğrudan doğruya kır hayatının güzelliğini işleyen kısa pastoral şiirlere idil denir. Bu şiirlerde şair, doğaya karşı olan hislerini anlatır.
Eglog ;Latin edebiyatında ortaya çıkan bu kelime kısa kır manzumesi, çoban türküsü, anlamına gelir. Egloglar Pastoral şiirin bir türüdür.Doğanın, kır hayatının verdiği huzuru, kır ve köy hayatının verdiği mutluluk duygularını ve aşk özlemi dile getiren şiir türüdür.Egloglar karşılıklı konuşma havası içinde yazılan şiirledir.
Eglog tarzı şiirlerde, kırlarda geçen bir aşk olayını küçük bir piyes biçimde anlatıyormuş gibi iki çobanın arasında geçen diyaloglardır.
Egloglar Türk edebiyatında fazla ilgi görmemiştir.
Latin ve Batı edebiyatında ise Dante, ve Boccaccio gibi rönesans öncesi ve Rönesans sonrası, Romalı şairler arasında Calpurnius ve Nemesianus ,Fontenelle, A. Pope, J. Swift gibi şairleri önemli Eglog tarzında önemli eserler vermişlerdir.
Eglog türündeki ilk şiir örnekleri Latin Edebiyatında Theokritos’un eidyllionlarıdır.
Örnek:
Meliboeus- Tityrus (Yazar;Publius Vergilius Maro (15 Ekim MÖ 70 – 21 Eylül MÖ 19) yüzyılda yaşamış Romalı şair.)
Tityrus ;Yunan efsanesinde bir koyun canavarı
Meliboeus: Kırlarda yaşaya çoban
MeliboeusTityrus, sen yayvan kayın ağacı altında uzanmış,İnce kavalınla kır havaları çalıyorsun;Biz memleketimizi ve şirin tarlalarımızı bırakıyor,Yurdumuzdan ayrılıyoruz.Sense, Tityrus, gölgede kaygısızsın,Ormanlara güzel Amaryllis’in adını yansıtmayı öğretiyorsun.
TityrusEy Meliboeus, bize bu rahatı bir tanrı verdi.Ağıllarımdaki körpe kuzuların kanıOnun sunağını sık sık ıslatacak;Onun izniyle, ineklerim keyfince dolaşıyor, ben deKavalımla istediğim havayı çalıyorum, görüyorsun.
MeliboeusSeni kıskanmıyorum, şaşıyorum: bütün memleketHer köşesinden sarsılıyor.İşte ben de, üzüntüyleKeçilerimi önüme katmış, sürüyor;
Türk Edebiyatında:
Türk şiirinde eglog- tarzı şiirler yazılmış olmasa da bir çok şair kır ve tabiat özlemini dile getiren pastoral tarzında şiir yazmıştır.
SAHRA
Yanık bir kaval sesi geliyordu uzaktan
Derdi dağlardan aşkın, ak abalı bir çobandan
Önünde sürüleri ardında sürüleri
İniyordu yemyeşil, dumanlı bir yamaçtan
Abdül Hak Hamit Tarhan
ÇOBAN ÇEŞMESİ
Derinden derine ırmaklar ağlar,
Uzaktan uzağa çoban çeşmesi,
Ey suyun sesinden anlayan bağlar,
Ne söyler su dağa çoban çeşmesi.
“Gönlünü Şirin’in aşkı sarınca
Yol almış hayatın ufuklarınca,
O hızla dağları Ferhat yarınca
Başlamış akmağa çoban çeşmesi…
“O zaman başından aşkındı derdi,
Mermeri oyardı, taşı delerdi.
Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi.
Değdi kaç dudağa çoban çeşmesi.
Faruk Nafiz Çamlıbel
Maviye Özlem
-Ey çoban anlat bana sürülerini gezdirdiğin yerleri,
Sen misin bu uçsuz bucaksız yeşilliklerde huzur bulan ,
-Tertemizdir duygularım benim,tıpkı su içtiğim dereler gibi,
Koşar ,oynar koyunlarım ağaçlar kadar diri,sular gibi coşkun,
-Ey çoban söyle dökülür mü,senin de gözyaşın,
-Ağlarmısın gizli gizli, bu mutluluk diyarında şehirliler gibi sende hüzünlenir misin?
– Ağlama mı, ağlarım koynlarım düştüğü zaman ağlarım,
Güzel güller dalından koparıldığı için ağlarım,ağaçlar kesildiği için ağlarım,
-Ey çoban söyle bana bende bu yeşil diyarda yaşasam mutlu olur muyum senin gibi?
-Gel sen ol benim gibi çoban tek derdin ayağına dolana kuzuların olsun.
Yazan:Ayfer Bendez
Bingöl Çobanları
Çıngırak seslerinin dağlara dediğinden
Anlattı uzun uzun.
Şehrin uğultusundan usanmış ruhumuzun
Nadir duyabildiği taze bir heyecanla…
Karıştım o gün bugün bu zavallı çobanla
Bingöl yaylarının mavi dumanlarına,
Gönlümü yayla yaptım Bingöl çobanlarına!
Yazan :Kemaleddin Kamu
