A
Açıölçer: Açıyı derece cinsinden ölçmek için kullanılan alet.
Ampül: Havası alınmış ya da çok alçak basınç ile doldurulmuş, içinde elektrik akımı ile akkorlaşan bir iletkeni bulunan,elektrik lambalarında kullanılan, genellikle armut biçiminde cam şişe.
Analiz: Bir konuyu (maddi veya düşünsel) temel parçalarına ayırarak daha sonra parçaları ve aralarındaki ilişkileri tanımlayarak sonucu gitme yoludur.
Antibiyotik: Özellikle küf mantarlarından veya bitkilerden elde edilen hastalık yapan mikroorganizmaların çoğalmasını engelleyen veya yok eden kimyasal madde.
Asfalt: Ana maddesi katran olan ve yolların kaplanmasında kullanılan karışım.
Aşınma(aşınım,erozyon):Yer kabuğunu oluşturan kayaçların, su ,yer gibi doğal güçlerde yıpratılması, aşındırılması,koparılması ya da eritilmesi ya da bir yerden başka taşınmasının olayı.
B
Bağımlı değişken: Deneylerde , bağımsız değişken denilen etkenlerden bir ya da birkaçını bağlılık gösteren değişken.
Bağımsız değişken:Bir deneyde, değişimlerinin, bağımlı değişken üzerinde ne gibi etkiler yaptığı araştırılan değişken.
Bakteri: mikroskopla görülebilen çok basit yapılı canlı varlık.
Baraj: Sulama ya da içme suyu sağlamak ya da gücünden yararlanmak ereğiyle(amaç,gaye) ile su toplamaya yarayan,akarsu üzerine yapılan engel,bent.
Basit elektrik devresi: Elektrik devresi özelliğini gösteren ampul, güç kaynağı (pil veya batarya) iletken telin oluşan basit devre.
Batarya: Birbirine bağlı birden fazla pilden veya üreteçten oluşan güç kaynağı.
Beherglas: Karıştırma, ısıtma ve solüsyon hazırlamada kullanılan, değişik hacimlerde, ağzında solüsyonu kolayca boşaltmaya imkan verecek bir oluk bulunan cam malzeme. Beher.
Bilimsel Metot Yöntem: bilim insanları bilimsel çalışmalar yaparken izledikleri yol.Problemin tespit edilmesi, problemlerde ilgili verilen toplatılması, probleme, geçici çözümler üretilmesi,deneyler ile çözüm yolları test edilmesi ve çalışmalardan elde edilen sonuçların değerlendirilip raporlanması ile çeşitli ara basamaklardan oluşur.
Biyoçeşitlilik(biyolojik çeşitlilik: Bir bölgedeki tüm canlıların sayı ve çeşitçe zenginliğidir.zenginliği buhar: Sıvıların ve katıların ısı etkisiyle dönüştükleri gaz durumu buharlaşma: bir sorunun veya bazı katıların gaz haline geçmesi olayı İnsan gözünün görmekte zorluk çektiği küçük cisimleri incelenmesi için büyütülmüş girmesini sağlayan araç
Ç
Çevre: Canlıların yaşamsal faaliyetlerini sürdürdüğü ve diğer canlılarla etkileşim İçerisinde bulunduğu alan.
Çevre kirliliği: Yeryüzünde yaşayan bütün canlıların sağlığını olumsuz etkileyen, cansız varlıkların üzerinde yapısal zararlar veren kirletici maddelerin hava, toprak ve suya kaçmasıdır.
Çıkarım:Belli bir durum veya olayların doğruluk ve yanlışlıklarından başka bir durum veya olayların doğruluk ve yanlışlıklarının çıkarılması, ayrılması.
Çürüme:Organik bir maddenin bakteriler veya çeşitli çevresel etkenler nedeniyle pis kokulu ürünlere dönüşmek üzere normal yapısını kaybetmesi,kokuşması.
D
Deney: Bilimsel bir gerçeği ortaya çıkarmak, bir varsayımı denemek ya da bir kanıtlamak, bir yasanın doğruluğunu göstermek gayesiyle(erek,amaç) yapılan işlem.
Devre anahtarı:Elektrik devresini açıp kapamayı sağlayan devre elemanı.
Devre sembolleri: Devre şemalarında devre elemanlarını gösteren özel işaretlerç
Devre şeması:Elektrik devrelerinde,devre elamanlarının sembolleri kullanarak yapılan devre çizimleri.
Doğal çevre: İnsanların birbirleri ve diğer canlı ve cansız varlıklarla etkileşim halinde olduğu insan eliyle yapılmamış doğal alan.
Doğrusal: Bir doğru ile ilgili olan; bir doğruyu izleyen doğum.
Donma: Bir sıvının ya da çözeltinin, sıcaklığının azaltması katılaşması; sonucu erimenin tersi.
Duy: Elektrik ampulün içinde yerleştirdiği ve elektrik bağlantısını sağlayan parça.
E
Ekosistem: Bir alandaki canlı birliklerin ve cansız varlıkların hep birlikte oluşturduğu sistem.
Elektrik: Elektrik yüklü temel parçaları özellikle elektron hareketi sonucu oluşan akım
Elektrik devresi: Üzerinden elektrik akımı geçen, bağlantı kablosu, ampul ve gibi devre elemanlarından oluşan devre.
Enerji: Bir cismin, konumu, hareketi, taşıdığı elektrik yükü, içinde bulunduğu ortamdan daha yüksek sıcaklığa sahip olması sebebiyle iş yapabilme yeteneği. Isı, ışık ve enerji türlerindendir
Esnekliği: eksik olma durumu; bir dış kuvvet etkisiyle biçimi değiştiren ağacın, etki kalkınca kendiliğinden doğal biçime gelmesi özelliği.
G
Geneti: üst üste düz bir yüzeyde bulunan içeri girmiş bölüm
Gözlem: Bir gerçeğin, bir olayın veya nesnenin özelliklerini öğrenmek amacıyla duyu organlarımız ve çeşitli araçlar yardımı ile incelenmesi
H
Habitat: Bir canlı türü ya da canlı birliklerini barındıran ve kendine özgü özellikleri gösteren yaşama ortamı.
Hacim: Bir cismin uzayda doldurduğu ,kapladığı alan.
Hal değişimi: Bir maddenin sıcaklığı değişmeden moleküller arası potansiyel enerjisinin ısı alarak ya da vererek değişmesi,bir halden başka bir hale geçmesi
Hassas ölçüm: Bir boyut üzerindeki en küçük ayrımları sayıyla dile getirebilecek nicelik ve duyarlılıkta olan ya da iki ölçek konumunun aralığını bir başka konular vermeyecek deüin daraltan ölçüm.
Hipotez( varsayım): bir problemle ilgili geçici çözüm yolu hortum: ya Veya Sincan etrafınızda dene Bulut’tan yeryüzüne uzanan sizin biçiminde oluşan adına der bir fırtına çeşidi
I
Isı:Sıcaklıkları farklı iki madde arasında alınıp verilen enerji
Işın: Bir ışık kaynağından çıkarak her yöne yayılıp giden ışık demeti, Şua
Işık demeti(Işık hüzmesi): Işık ışınlarının oluşturduğu demet.
İ
İspirto ocağı: Genellikle laboratuvarlarda kullanılan, yakıt olarak ispirto kullanılan ve bu ispirtoyu bir fitile çevirerek yakan bir ocaktır.
İstinat duvarı: Toprak veya yapının kayması önlemek için yapılan, direnç sağlayan duvar.
İyot: Mavimtırak esmer renkte katı bir element.
J
Jet uçağı: Çok hızlı ,tepkili uçak
K
Kablo :Elektrik iletiminde kullanılan iletken tel.
Kafes tel: Aralıklı tel metal çubuklardan yapılmış taşınılabilir ,dikdörtgen veya kare biçimli laboratuvar aleti.
Kanalizasyon: Pis ve atık suların özel kanallar aracılığı ile belli merkezlerde toplanıp atılmasını sağlayan sistem.
Kaynama: Bir sıvının buhar basıncının ,bulunduğu ortamın basıncına eşit olduğu durumda kabarcık oluşturarak buhar haline geçişi.
Kaynama noktası: Bir maddenin sıvı halden gaz haline geçtiği sıcaklık değeri.
Keçe: Yapağı veya keçi kılının dokunmadan yalnızca dövülmesi ile elde edilen kaba kumaş.
Kırağı:Su buğusunun soğuk havalarda, yerde bitkiler ,ağaçlar ve öteki nesneler üzerinde donması ile oluşan ince su damlacıkları.
Kırağlaşma: Buhar(gaz )halinde olan molekülerin katı haline dönüşmesidirç süblimleşmenin tersidir.
Kırılganlık: Kolayca birbirinden kırılarak ayrılma ve toz haline gelme özelliği.
Kontrol edilen değişken: Yapılan deneylerde sabit tutulan ve etkisi incelenmeyen, üzerinde değişiklik yapılmayan değişkendir.
Kronometre: Belirli bir işin ,işlemin, yarışmanın veya teknik alanda belli bir işin kısa suresini ölçmek amacıyla kullanılan alet.
Kuşe Kağıt( fotoğraf kağıdı): Özel üretilen ve yüzeyi kaplanarak yapılan parlak veya mat kağıttır.
Kuru buz: Dondurulmuş karbondioksittir.
karbondioksit birleşiği: Normal şartlarda gaz halinde bulunur .:Yüksek basınç altında sıvılaştırılan karbondioksit gazı daha sonra laboratuvar ortamında gaz haline dönüştürülür.
Küf:Ekmek ,peynir gibi organik maddeler üzerinde nem ve ısının etkisiyle oluşan genellikle yeşil renkli ,ürediği kimyasal değişimler yol açan mantar tabakası.
Kültür: Çeşitli organik yapıların laboratuvar koşullarında besi ortamında yetiştirilmesi.
Kültür mantarı :insanların sağladığı özel üretim ortamında( uygun nem, sıcaklık ve besin bulunan ortam) da üretilen besin değeri yüksek şapkalı mantar çeşidi.
Küresel ısınma: Atmosfere salınan karbondioksit gibi sera etkisi yaratan gazların yer kabuğu ve denizlerin ortalama sıcaklıklarındaki artışa neden olmasına küresel ısınma denir.
L
Lam:Mikroskopta incelenerek maddelerin üzerine konulduğu dar ,uzun dikdörtgen şekilli cam parçası.
Lamel:Mikroskopta incelenecek maddelerin üzerine konulduğu daha kare şeklindeki ince cam parçası.
Lazer Işını: Tıpta ,haberleşmede ve sanayide kullan çok kullanılan çok kuvvetli ve toplu ışık.
Lazer ışık kaynağı:Aynı fazda ışınım veren kaynağı.Çok güçlü pırıltılar oluşturan ,değişik alanlarda kullanılan yapay ışık kaynağı.
Levha: Genellikle bir parmaktan daha ince kalınlığı olan, sıcak haddelenmiş,geniş, uzun metal parça.
M
Mantar:Kendi besinini üretemeyen basit yapılı canlı grubu.
Margarin:Sıvı bitkisel yağları hidrojen ile sertleştirerek üretilen yapay, katı yemeklik yağ .
Mayalanma: Bir maddenin bakteriler,mantarlar ve diğer organizmalar aracılığıyla, genellikle ısı vererek ve köpürerek kimyasal olarak çürümesi olayıdır.
Mikrop: Virüs veya bakteriler gibi hastalık yapan mikroorganizma.
Mikroorganizma: Ancak mikroskop yardımıyla görülebilen canlıların genel adı.
Mikroskop: Küçük olan bir şeyi büyüterek inceleme imkanı veren ve ışıkla ya da elektronla çalışmasına bağlı olarak değişik tipleri bulunan alet.
Mineral: Normal sıcaklıkta doğada katı durumda birtakım maddelerle karışık veya birleşik olarak bulunan veya kimyasal yollarla elde edilen inorganik madde.
Modern tarım (organik tarım): Biyolojik zararlı kontrolü’nü içeren ve toprak üretkenliğini sağlamada mekanik işlemeye dayanan;sentetik gübre ,pestisit( kimyasal böcek öldürücü), hormon,hayvan yem katkılar ve genetiği değiştirilmiş organizmaların kullanımını reddeden veya sınırlayan tarım yöntemidir.
Mühendislik tasarım döngüsü( Mühendislik metodu): Mühendislerin belli bir düzen ve plan dahilinde çalışırken izledikleri yol.
N
Nükleer atık:Düşük veya yüksek düzeyde radyasyon( zararlı ışın)yayınlayan atık madde.
Nükleer enerji :Atom çekirdeğinde bulunan enerjidir. Atom çekirdeğinin parçalanması veya çekirdek birleşmesi sırasında ortaya çıkan yüksek miktardaki enerji .
Ö
Özdeş: nesneler ya da olaylardan tüm nitelikleri birbirine eşit(olanlar)
P
Paraşüt:Uçmakta olan bir uçaktan,helikopterden ya da yüksek bir kuleden, yüksek bir yerden atlayan inen ya da düşen bir insanın, bir cismin düşüşünü ağırlaştı rarak yere rahatça inmesini sağlayan ,ipekten ya da naylondan yapılmış ,açıldığında kubbe biçimi alan bir araç.
Parazit (asalak): Başka bir canlının içinde veya üzerinde kendi besin ve barınak ihtiyacını karşılayarak yaşayan ve birlikte olduğu canlıya zarar veren canlıların genel adı.
Patent: Bir durum veya bir işi yalnızca kendi yetkisi altında görme.
Pil: Kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürerek bünyesinde depolayan basit bir elektrik devresinde güç kaynağı olarak bulunan devre elemanı.
Ponza taşı: Lavların en üst tabakasında oluşan ve hafif bir cam türünde diyebileceğimiz volkanik bir kayaç türü.
Prototip: Bir nesnenin bir cismin ilk örneği, ilk modeli .
Rapor: Araştırılması, incelenmesi gereken ya da istenilen bir konuda yapılan araştırma ve inceleme sonuçlarını, değerlendirme içeren yazı.
Ray:Tren,tramvay ve benzeri taşıtlarda tekerleklerin üzerinde hareket ettikleri ettiği demirden yol.
S
Sarmal yay: Belli bir çaptaki metal telin bir silindire helezonik olarak sarılması ile elde edilen metal elemana yay denir.Sarmal yay katı maddelerin esnek özelliği ile yapılan araçların tümüne denir.
Sera etkisi: Güneş ışınlarının sera gazları tarafından tutulup yeryüzünde yansıtılarak dünyanın ısınması.
Sera gazları:karbondioksit (CO2)gibi gazlardan oluşan ve atmosferde ısı tutma özelliğine sahip gaz halindeki bileşikler.
Sembol:Duyularla ifade edilmeyen bir şeyi belirten somut nesne veya işaret.
Sevkiyat:Silahlı kuvvetlerde, personel,silah, araç ,yiyecek ve benzeri ikmal maddelerinin,stratejik ve taktik amaçlarla bir yerden başka bir yere gönderilmesi.
Sıcaklık: Sıcaklık, bir maddenin diğer maddeden ne kadar sıcak veya ne kadar soğuk olduğunu gösteren bir ölçüdür.Termometre ile ölçülür.
Sistematik( taksonomi): Canlıların sınıflandırılması ile ilgilenen bilim dalı.
Strafor:Strafor; ham petrolden imal edilmiş ,sentetik bir malzeme.
Süblimleşme:Katı iki katı bir maddenin uygun basınç ve sıcaklık şartlarında sıvılaşmadan doğrudan buhar durumuna dönüşmesi.
Sürtünme:Bir cismin başka bir cisme değerek geçmesinde ya da ortam içindeki hareketinde hız azaltıcı olay.
Tahmin: Akla ve birtakım verilere dayanarak gelecekteki bir olayı, bir durumu bilme, kestirme.
Tasarım: Bir Sanat eserinin, yapının veya teknik ürünün ilk taslağı.
Teraslama: Suyun yüzeysel akışını denetlemek ve toprak erozyonunu asgariye indirmek amacıyla bir yamacın konturu üzerine kurulan toprak set.
Termometre (sıcaklıkölçer): Bir sistemin sıcaklığını ölçen alet.
Tür:Belirli bir alanda yaşayan, ortak atadan gelen, doğada yalnız kendi aralarında eşleşen ve verimli yavrular oluşturan bireyler topluluğu.
V
Veri:Bir olay veya durum ile ilgili bilinen gerçek bilgiler.
Yağlı kağıt :Yağlı yiyeceklerin yağını dışarı ya vermeyen,bu yüzden yiyecekleri sarmakta kullanılan bir tür kağıt.
Yapay çevre: Kendiliğinden oluşmayan, insanlar tarafından yapılmış olan çevre. Binalar, oyun parkları, hayvanat bahçesi,akvaryumlar yapay çevre örneğidir.
Yaşam alanı:Canlıların hayatlarını sürdürebilmeleri için onlara özgü gerekli özelliklere sahip doğal çevre.
Yoğuşma :Gaz halindeki bir maddenin ısı vererek sıvı hale geçmesi.
