HATIRAT
Tanımı: Hatırat; bir kimsenin, yaşadığı zamana, bulunduğu işlere, görüştüğü kimselere dair düşüncelerini, duygularını yazdığı kitaba verilen addır. Dilimizde bu terimi karşılamak üzere, anı ve andaş kelimeleri de kullanılmaktadır. Hatırat, edebiyat türlerinin en yaygınlarından biridir. Çok amaçlı ve çok ayrıntılı bir yazı türü olduğu için kesin tanımlar yapmak, hatıratı diğer türlerden net çizgilerle ayırmak kolay değildir. Batı edebiyatlarında da aynı güçlüklerle karşılaşılmıştır. Çeşitli etkilerle ve zengin izlenimlerle dolu olan insan hayatının anlatılması bir çok edebi türün sahasına girebilir. Hatırat, insanın kendi hayatının belirli bir bölümünü yazmasından meydana gelmiştir. Bu bakımdan hatırat ile otobiyografi veya biyografi arasında büyük bir yakınlık vardır.
Özellikleri: Hatırat bir kişinin şahsi tarihi demektir. Bu bakımdan, tam bir hatıranın içinde bir çeşit hesap verme vardır. Bu özellik çok defa yazarın objektifliğini kaybetmesine yol açar. Ancak: samimilik ve dürüstlük, bu türün vaz geçilmez ön şartıdır. Hatırat yazarı hüküm ve yorumlarında yanılmış olabilir. Bu durum tarihi gerçeklerle ve başka kaynaklarla yapılacak karşılaştırmalarda ortaya çıkar. Ancak yazarın bile bile yalan söylemesi, eserinin kıymetini hiçe indirecektir. Hatıra yazmak, birkaç sebepten ortaya çıkar: Yazma alışkanlığına sahip olmak; kaybolup gitmesine razı olunmayan bir gerçeği ortaya koymak; birlikte yaşanılan kişilere karşı duyulan hayranlığı dile getirmek; tarih ve toplumla hesaplaşmak; siyasi rakipleri kötülemek; kendini savunmak; gelecek kuşaklara ders vermek; unutulmak korkusundan kurtulmak gibi…
Hatırat, tahkiyeli (hikaye eden )anlatım biçimi ile yazılır. Açık, sade ve akıcı bir üslup kullanılmalı, süslü ve sanatlı anlatımdan kaçınılmalıdır.
Örnekler: Namık Kemal-Magosa Hatıraları, Muallim Naci-Ömer in Çocukluğu, Ahmet Rasim- Şehir Mektupları, Halit Ziya-Kırk Yıl, Saray ve Ötesi, Yakup Kadri Karaosmanoğlu-Zoraki Diplomat, Vatan Yolunda, H.Edip Adıvar-Türk’ün Ateşle İmtihanı, Mor Salkımlı Ev.
