Disleksi, bir bireyin normal zeka düzeyinde olmasına rağmen dil, okuma, ve yazma becerilerinde sorunlar yaşamasına neden olan bir özel öğrenme bozukluğudur. Bireylerin sözcükleri doğru okuma, okurken yanlış ve yavaş okuma, harf, hece ve satır atlama, okuduğunu anlamada güçlük çekme problemleridir.
Disleksinin 6 farklı tipi bulunmaktadır. Bunlar;
Fonolojik Disleksi: Bu disleksi türünde kişiler bazı kelimeleri seslendirmede zorluk çekebilir. Disleksinin bu türünde işitselden daha çok görsel işleme sorunu ön plana çıkar.
Yüzeysel Disleksi: Sözcüklerin tanınması ve yazılmasında zorluk çekilen türüdür.
Görsel disleksi: Görsel problemlerden (fiziksel nedenlere bağlı) veya görsel işleme bozukluklarından (bilişsel / nörolojik nedenler) kaynaklanan okumada güçlük çekilmesidir.
Birincil Disleksi: Disleksinin en yaygın türüdür. Beynin sol beyin kabuğu (serebral korteks) tarafında gerçekleşen işlevsel bir bozukluktur ve yaşla değişmez.
İkincil (Gelişimsel) Disleksi: İkincil disleksi, fetal gelişimin erken aşamalarında beyin gelişiminde yaşanan problemlerden kaynaklanır. Gelişimsel disleksi, çocuğun büyümesiyle birlikte azalabilir.
Travma Disleksisi: Yetişkin veya çocuklarda, travma veya hastalık nedeniyle beyinde meydana gelen hasara bağlı gelişir.(Kaynak:Acıbadem Hastanesi )
KİMLERDE GÖRÜLÜR VE NE ZAMAN ORTAYA ÇIKAR
Disleksisi olan bireylerin ailesinde görülür. Beynin okumayı ve dili yöneten bölümünü yöneten genler ile çeşitli çevresel faktörler ile ilgili olduğu bilimsel olarak da tahmin edilmektedir.
Disleksi daha çok okul döneminde ortaya çıkıyor.
Çocuklarda okula başlamadan önce disleksinin fark edilmesi zor olabilir, ancak bir takım belirtilerle kendini gösterebilir..
Disleksinin düzeyi bireyden bireye değişir, ancak durumda olduğu genellikle çocuk okumayı öğrenmeye başladığında ortaya çıkar.
Bir çocuğun disleksi riski altında olabileceğine dair işaretler:
- Yaşıtlarına göre geç konuşma,
- Yeni kelimeleri öğrenmede zorluk ve yavaş öğrenme,
- Kelimeleri söylerken ses sırasını karıştırma ya da birbirleri ile benzer kelimeler arasında ayırt etmede zorluk çekme,
- Harfler, renkler ve sayıların isimlerini öğrenme ve hatırlamada zorluk çekme,
- Hikayeleri çocuğa anlattıktan sonra bir defa da birlikte okunması tavsiye edilir.
- Tekerleme söylemede ya da şarkıları öğrenmede zorluk çekme .
- Çocuğa yüksek sesle hikayeler okumak,şarkıları birlikte söylemek tavsiye edilir.
İlk okuldan itibaren derslerde yaşıtlarından geri kalma ,ödevlerini yapmakta zorluk çekme ve isteksiz davranması,okula gitmek istememesi gibi güç durumlarla belirti verir.
Disleksi belirtilerin belirginleşmesi her çocukta aynı değildir. Bununla birlikte çocuklar okul çağına ulaştığında problemi ilk fark eden kişi genellikle öğretmeni olacaktır.Öğretmenler çocuğun okuma becerilerini geliştirmek için işitme, görme ve dokunma tekniklerini kullanabilirler.
Disleksi tedavi edilmediği takdirde, çocuklarda küçük yaştan itibaren özgüven ve davranış sorunlarına, kaygıya, saldırganlığa, arkadaşlık kuramama, ebeveynlerden ve öğretmenlerden kaçınmaya yol açabilir.
Doğru eğitim verilmezse yetişkinlerde disleksinin uzun vadeli eğitimsel, sosyal ve ekonomik sonuçları olabilir.
TEDAVİ NASIL OLUR?
Disleksi farklı eğitim yaklaşımları ve teknikleri kullanılarak tedavi edilir ve müdahale ne kadar erken olursa,sonuçta o kadar etkili olur.Öğretmenleriyle iletişim halinde kalınmalıdır. Öğretmenler ile sık sık konuşarak okulda gelişim takip edilmelidir.Evde düzenli uyku,sağlıklı bir beslenme düzeni,sakin bir çalışma ortamı,sabır ve sevgiyle bu sorun tamamen aşılabilir veya en aza indirgenir.
Aileler disleksi sorunu olan bir çocuğun hayatta başarılı olmasında çok önemli bir rol oynarlar. Çocuğunda Disleksi olduğunu düşünen aileler mutlaka bir uzmandan yardım almalıdır..
Unutulmamalıdır ki disleksi bir hastalık ya da zeka geriliği değildir ,bu durumdan aileler utanmamalı çevresinden bu durumu saklamak için tedavi ve yardım almaktan çekinmemelidir.
