Aziz Nesin İstanbul Heybeli adada dünyaya gelmiştir. Aziz Nesin eğitimine ilk olarak İstanbul Süleymaniye’de bulunan Kanuni Sultan Süleyman İptidai Mektebi 3. sınıfına girmiştir. İki yıl boyunca Darüşşafaka Lisesi’nde okuyarak, 1935 yılında Kuleli Askeri Lisesini, ardından 1937 yılında Ankara’da Harp Okulu’nu bitirerek asteğmen olmuştur. Sonrasında da 1939 yılında Askeri Fen Okulu’nu bitirmiştir. Aynı dönem süresinde Güzel Sanatlar Akademisi Süsleme Bölümü’ne devam etmiştir.
Aziz Nesin Ankara Harp Okulu’nu bitirdikten sonra asteğmen rütbesi ile orduya katılmıştır. 1941 yılından itibaren II. Dünya Savaşı sırasında 2 yıl boyunca Trakya’da görev yapmıştır. 1942 yılınada Erzurum Müstahkem İstihkam Taburu Bölük Komutanlığı’na atandı.1944 yılında Ankara Harp Okulu’nda açılan ilk tank kursuna katıldı. 1946 yılında Sabahattin Ali ile Marko Paşa adlı mizah gazetesi çıkardı ve çok tutuldu. Eleştirici, iğneleyici bir yazı tipi olmasından dolayı bir süre sonra gazete satıldı. Kısa öykü, tiyatro, mizah ve şiir dallarında birçok yapıtı bulunan yazarımızdır. 19 Mart 1990 yılında 75. Yaşını Ankara Sanat Kurumu’nda kutlayan Aziz Nesin, 2 Temmuz 1993 yılında Pir Sultan Abdal etkinliklerine katılmak amacıyla Sivas’a gitti. O dönem 37 kişinin hayatını kaybettiği Madımak Oteli saldırısından sağ olarak kurtuldu.
Aziz Nesin imza günü etkinliği için gittiği Çeşme Alaçatı’da geçirdiği kalp krizi sonucu 06 Temmuz 1995’te hayatını kaybetti. Vasiyeti üzerine cenazesi hiçbir tören yapılmadan, Çatalca’da bulunan Nesin Vakfı’nın bahçesine yeri belli olmayacak şekilde gömüldü.
ESERLERİ
Öykü:
- Geriye Kalan (1948)
- İt Kuyruğu (1955),
- Yedek Parça (1955),
- Fil Hamdi (1955),
- Damda Deli Var (1956),
- Koltuk (1957),
- Kazan Töreni (1957),
- Toros Canavarı (1957),
- Deliler Boşandı (1957),
- Mahallenin Kısmeti (1957),
- Ölmüş Eşek (1957),
- Hangi Parti Kazanacak (1957),
- Havadan Sudan (1958),
- Bay Düdük (1958),
- Nazik Alet (1958),
- Gıdıgıdı (1959),
- Aferin (1959),
- Kördöğüşü (1959),
- Mahmul ile Nigâr (1959),
- Gözüne Gözlük (1960),
- Ah Biz Eşekler (1960),
- Yüz Liraya Bir Deli (1961),
- Bir Koltuk Nasıl Devrilir (1971),
- Biz Adam Olmayız (1972),
- Sosyalizm Geliyor Savulun (1965),
- İhtilâli Nasıl Yaptık (1965),
- Rıfat Bey Neden Kaşınıyor (1965),
- Yeşil Renkli Namus Gazı (1965),
- Bülbül Yuvası Evler (1968),
- Vatan Sağolsun (1968),
- Yaşasın Memleket (1969),
- Büyük Grev (1978),
- El ayvan Deyip Geçme (1980),
- 70 Yaşım Merhaba (1984),
- Kalpazanlık Bile Yapılamıyor (1984),
- Maçinli Kız İçin Ev (1987),
- Nah Kalkınırsın (1988).
Roman:
- Kadın Olan Erkek (1955),
- Gol Kralı Sait Hopsait (1957);
- Erkek Sabahat (1957),
- Saçkıran (1959),
- Zübük (1961),
- Şimdiki Çocuklar Harika (1967),
- Tatlı Betüş (1974),
- Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz (1977) ,
- Surnâme (1976),
- Tek Yol (1978) .
Anı:
- Bir Sürgünün Hâtıraları (1957) ,
- Böyle Gelmiş Böyle Gitmez (1. bölüm 1966, 2. bölüm 1976),
- Poliste (1967),
- Yokuşun Başı (1982),
- Salkım Salkım Asılacak Adamlar (1987),
- Rüyalarım Ziyan Olmasın (1990).
Masal:
- Memleketin Birinde (1953)
- Hoptirinam (1960)
- Uyusana Tosunum (1971)
- Aziz Dededen Masallar
Taşlama:
- Azizname (1970)
Fıkra:
- Nutuk Makinası (1958)
- Az Gittik Uz Gittik (1959)
- Merhaba (1971)
- Suçlanan ve Aklanan Yazılar (1982)
- Ah Biz Ödlek Aydınlar (1985)
- Korkudan Korkmak (1988)
Gezi:
- Duyduk Duymadık Demeyin (1976)
- Dünya Kazan Ben Kepçe (1977)
Oyun:
- Biraz Gelir misiniz (1958)
- Bir Şey Yap Met (1959)
- Toros Canavarı (1963)
- Düdükçülerle Fırçacıların Savaşı (1968)
- Çiçu (1970)
- Tut Elimden Rovni (1970)
- Hadi Öldürsene Canikom (1970)
- Beş Kısa Oyun (1979)
- Bütün Oyunları (Adam Yayınları)(1982)
Şiir:
- Sondan Başa (1984)
- Seviye On Ölüme Beş Kala (1986)
- Kendini Yakalamak (1988)
- Hoşçakalın (1990).
Mektup:
- Aziz Nesin-Tahsin Saraç Mektuplaşmaları (ö.s. 1995)
- Aziz Nesin-Ali Nesin Mektuplaşmaları, Canım Oğlum, Canım Babacığım, (2 cilt, Adam Yayınları, ö.s. 2002)
Konuşma:
- İnsanlar Konuşa Konuşa (1988)
- Çuvala Doldurulmuş Kediler (1995)
Antoloji:
- Cumhuriyet Döneminde Türk Mizahı (1973),
Deneme:
- Sivas Acısı (1995)
- Çuvala Doldurulmuş Kediler (1995)
- Sizi Memlekette Eşek Yok mu? (1995)
- Okuduğum Kitaplar (2001)
Diğer:
- Böyle Gelmiş Böyle Gitmez III-Yokuşun Başı, Özyaşamöyküsü insanlar (ö.s. 1995),
- Mum Hala I, Günce (ö.s. 1995),
- Bir Takım Azizlikler, Oyun (ö.s. senaryo: Genco Erkal, 1997),
ALDIĞI ÖDÜLLER
- Devrek Baston ve Kültür Festivali Plaketi; 1956,
- Altın Palmiye, birincilik (İtalya); 1957,
- Eskişehir’de Yılmaz Büyükerşen’den bir ödül;1958,
- İtalya’da yapılan Salon Gülmece Yarışmasında gümüş kupa (kendisinden habersiz sokulmuş yarışmaya);1959,
- Gazeteciler Cemiyeti Fıkra Ödülü, birincilik; 1966,
- Altın Kirpi, birincilik (Bulgaristan); 1968,
- Karacan Karagöz Oyunları Yarışması, birincilik; 1969,
- Altın Krokodil, birincilik (Moskova); 1970,
- TDK Oyun Ödülü; 1975,
- Lotüs Ödülü (Asya-Afrika Yazarlar Birliği); 1977,
- Basın Şeref Kartı; 1984.
- TYS davası arkadaşları 70. yaş armağanı; 1984,
- Erkekçe başarı ödülü, Tülsüyü Sevmek öykü dalında en başarılı eser; 1986,
- Tüyap Halkın Seçtiği Yılın Yazarı Ödülü; 1989,
- Beyoğlu Güzelleştirme ve Koruma Demeği Ödülü; 1989,
- Karşıyaka Belediyesi, Dünya İnsan Hakları Günü Plaketi. 1989,
- Bilgisayar Çocuk Kulübü; 1990,
- Tolstoy Altın Ödülü;1990,
- Viyana Tiyatro Ödülü; 1991,
- Rüştü Koray Armağanı; 1991,
- Fransa devletinin verdiği Şövalyelik nişanı.1991,
- Mülkiyeliler Birliği Demokrasi Ödülü; 1991,
- KETSAV ödülü. 1992,
- Babaeski Tarım Festivali plaketi;1992,
- Edebiyatçılar Derneği Onur Ödülü ve altın madalyası; 1992,
- Abdi İpekçi Barış ve Dostluk Ödülü; 1992,
- Karşıyaka Belediyesi İnsan Hakları Ödülü; 1992,
- Gazeteciler Cemiyeti, Şükran Madalyası; 1992-1993,
- Tiyatro Eleştirmenleri Birliği Onur Ödülü; 1993,
- Carl Von Ossietzky Ödülü; 1993,
- Dionysos Şiir Ödülü; 1994,
- CPJ International Press Freedom Award (ABD); 1994,
- Tüyap, I. Ankara kitap fuarına katkılarından dolayı plaket; 1994,
- İnsan Hakları ödülü; 1994,
- 26. Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü İstanbul Devlet Tiyatrosu, Sanat İnsanları-1 Aziz Nesin, Başarı Ödülü; 1995,
- Orhan Apaydın Demokrasi ve Barış Ödülü; 1995,
- Hiroşima Vakfı Ödülü.
