20 MAYIS 2021

• Roma imparatoru Konstantin, ilk Ekümenik Konsilin İznik’te düzenlenmesini sağladı.325

• II. Bayezid, Osmanlı tahtına oturdu1481

 II. Bayezid maiyetinde 4 bin kişi olduğu halde Amasya’dan yola çıkıp 9 günde Üsküdar’a geldi. Ertesi gün oğlu Şehzade Korkut’tan saltanatı resmen teslim alıp 22 Mayıs 1481’de Osmanlı tahtına çıktı.

• Kaşif Kristof Kolomb öldü.1506

Kristof Kolomb Kimdir? Kolomb,1451 yılında İtalya, Cenova’da doğmuştur. Asıl adı Cristovao Kolombo’dur.Amerika’yı ilk keşfeden kişi olduğuna inanılan Kristof Kolomb, fakir bir ailede doğmuştu.Bu yüzden okuyamayan Kristof Kolomb bir gemide tayfa olarak işe girmiştir. 1476’da İngiltere yolculuğundan sonra Lizbon’a geçerek okuma yazmayı ve gemicilik sanatını öğrendi. Kardeşi Bartholomeo ile hidrografik haritalar yaparak geçimini sağladı.  1479’da Madeiralı zengin bir kadınla evlenerek üç yıl orada yaşadı. Özellikle Floransalı fizikçi ve kozmografyacı Toscanelli ile konuşmalarından etkilenerek, dünyanın yuvarlak olduğunu ve gemiyle hep batıya gidildiğinde Hindistan’a ulaşılabileceğine inanıyordu.Bu düşünceyle yola çıkmak için hazırlıklara başladı ancak bu yolculuk oldukça masraflıydı ,yolculuğa çıkmadan önce seyahatini finanse edebilmek için birçok hükümdardan maddî yardım istemiş ama İspanya dışında bütün ülkelerde kapılar yüzüne kapanmıştı. Kolomb’un destek talebinde bulunduğu hükümdarlar arasında Osmanlı Sultanı II.Beyazıd da vardı. Kolomb,II.Beyazıd ,huzuruna bir papazın refakatinde çıktı, “Sultan’ın adına yeni ülkeler keşfedebilmek için” emrine gemiler verilmesini rica etti ama II. Bayezid karşısına çıkan denizcinin hayalperest olduğunu düşünerek talebi reddetti.İspanya Kralı Ferdinand’ın haznedarı Luis de Santangel’in aracılığıyla Kraliçe İsabella ve krallığın desteğini sağlamayı başardı. 3 gemi, 90 tayfa, subay ve krallığın yetki belgesiyle donatıldıktan sonra, 1492’de Palos Burnu’ndan yola çıktı. İlk adaya kral adına San Salvador adını koydu.Dönüşte Ferdinand ile İsabella tarafından amirallik vekeşfettiği bölgenin genel valiliğiyle ödüllendirildi.Kolomb yeni dünyaya 3 sefer gerçekleştirdi.Bu bölgelerden bazılarına verdiği isimler günümüzde hala kullanılmaktadır. Keşfettiği yerlerin yeni bir kıtanın parçası olduğunun farkında olup olmadığı bilinmemektedir ancak Doğu Hindistan’a varma çabasından ve bulduğu yerlilere ”İndias” (İspanyolca ”Hindistan’lı”) adını vermekten vazgeçmedi. Kolomb’un yaptığı seferler Keşif ve Fetih Çağı’nın başlangıcı oldu.20 Mayıs 1506 İspanya’da vefat etti.Mezarı Sevilla katedrali içinde bulunmaktadır.

• Osmanlı İmparatorluğunda isyancılar, ordu ve yönetimde yenilik taraftarı Padişah II.Osman’ı tahttan indirip öldürdü. Öldürülen ilk padişah olan “Genç Osman”ın yerine “Deli Mustafa”, ikinci kez tahta çıkarıldı.1622

• Fransız romancı Honore de Balzac, bugün doğdu.1799

Balzac Kimdir?20 Mayıs 1799’da Fransa Tours’da köy kökenli bir ailenin çocuğu doğdu. Asıl ismi Honore Balssa. Adını Balzac olarak değiştirdi ve soyluluk ifade eden de’ öntakısını ekledi.Eserlerinde Dante’nin İlahi Komedya eserinden esinlenmiştir. Ayrıca İnsanlık Komedisi isimli eserinde tüm eserlerini toplamıştır. Yaşamı boyunca borç içinde yaşamış öldükten sonra büyük üne kavuşmuştur. Balzac 4 yaşına kadar bir yetimhanede büyüdü ve 4 yaşında ailesine geri verildi. İlköğrenime başlayan yazarın babası eğitim konusunda oldukça titiz olduğunda iyi bir eğitim aldı ve Hukuk okudu. Bir süre hukuk bürolarında staj yaptı. Yazarın asıl ilgi alanı edebiyat ve yazarlıktı. Bu alanda sanat ve edebiyat ile tanışma fırsatı yakalamış ve yazarlık yeteneğini keşfetmiş oldu.30’lu yaşlarında edebi çevrelerde tanınır hale gelmiş olan Balzac bu başarısını kaybetmek istemedi ve tamamı ile kendini yazmaya verdi.Bu ağır yazma maratonu onu aklını kaybetme noktasına getirdi.1833 yılında yazar tüm kitaplarını bir eserde toplama kararı aldı.Bu büyük eseri yazabilmek için finansal kaynağını sağlamak adına bir borç batağına girmiştir. Alacaklarından kaçarak hizmetlisinin isminin altına gizlendi. 1835 yılında bir gazete satın aldı ve bu dönemde Vadideki Zambak kitabının yazdı. Bu dönemde sağlık sorunları yaşadı ve kalp krizi geçirdi eşini kaybetti.Bunalıma girdi ve gazetesini kaybetti. En sonunda 12 ciltlik 3 bölümünden oluşan eserini yayınladı.Eleştirel düşüncülerini ve ideolojilerinin etkisi ile yaşama her zaman realist bir düşünce ile baktı. Romanlarında her zaman gerçekçi ve doğal bir üslup kullandı. Roman türünde realizm ve doğalcılık anlayışının kurucusu olarak kabul görmüştür. 18 Ağustos 1850’de yaşamını yitirdi.

• II. Abdülhamit’i devirmek, Çırağan Sarayı’nda tutulan V. Murat’ı tahta çıkarmak amacıyla “Çırağan baskını”nı düzenleyen gazeteci Ali Süavi öldürüldü.1878

• Türk spor adamı Ali Sami Yen, bugün doğdu.1886

• Sinema tarihi: Thomas Edison’un kinetoscope adlı film gösterme cihazının bir prototipinin tanıtımı yapıldı.1891

• Paris Operası’nın (Palais Garnier) 6 ton ağırlığındaki avizesi seyirci kalabalığının üzerinde düştü, bir kişi öldü. Yazar Gaston Leroux ünlü gotik romanı Operadaki Hayalet’i 1909 yılında bu olaydan esinlenerek yazdı.1896

• Küba, ABD’den bağımsızlığını kazandı, Tomás Estrada Palma ülkenin ilk başkanı oldu.1902

Küba’nın bağımsızlığı:ABD yönetimi, İspanya sömürgesindeki Porto Riko ve Küba’yı 1898’de işgal etti. Tarihe İspanyol-Amerikan Savaşı olarak geçen ve 1902’ye kadar süren bu savaşı ABD kazanmışrıe..ABD,İspanya sömürüsü altında 1902 yılında Küba’nın ilk seçilmiş Başkanı Tomas Estrada Palma’yı 1906’da Küba’yı işgal edince devirmiş yönetimi ele geçirmiştir. ABD, adayı 1909 yılına kadar yöneten bir işgal hükümeti kurdu. 1917’de Küba’yı bir kez daha işgal eden ABD, 1923’te aşamalı olarak geri çekildi. 

• İlk hemşire okulu, Amiral Bristol Hemşire Mektebi hizmete girdi.1920

İlk Hemşirelik Okulu:Türkiye’deki hemşirelik eğitimi ile ilgili çalışmalar 1907’de Londra’da yapılan Kızılhaç Konferansı’na Osmanlı Delegesi olarak katılan Dr. Besim Ömer (Akalın) Paşa’nın, Florence Nightingale ile tanışmasının ardından hemşireliğin bir meslek olduğuna inanması, mesleğin gereklerini anlaması ve 1911’de İstanbul’un tanınmış ailelerine mensup hanımları, kendisinin yürüttüğü “Gönüllü Hasta Bakıcılık Kursu’na” çağırması ile başlamıştır. İstanbul ile Bursa’da açılan ve 6 ay süren kursu tamamlayan Münire İsmail, Kerime Salahor, Safiye Hüseyin Elbi ve diğer hemşireler, ilk kez Balkan Savaşları (1912- 1913), Çanakkale Savaşı (1915-1916) ve I. Dünya Savaşı (1914-1918) sırasında yaralı askerlere bakım vermiştir.

Daha sonra Amiral Mark L. Bristol Mayıs 1920’de Amerikan Hastanesi’ni kurduğunda hemşire temininde büyük güçlükle karşılaşılmıştı. Türkiye’de neredeyse hiç hemşire yoktu ve hemşire yetiştiren bir eğitim kurumu da bulunmuyordu. Amiral Mark Lambert Bristol öncülüğünde kurulan Amerikan Hastanesi bünyesinde; 20 Ağustos 1920’de açılan Amerikan Hastanesi Hemşire Okulu; iki buçuk yıllık bir öğretim programı ile eğitime başlamıştır. Amerikan standartlarında eğitim veren okul; yakın Doğu’daki Amerikalılar’ın sağlık bakım ihtiyaçlarının yanısıra, Türkiye’nin acil hemşire ihtiyacını karşılamak, milliyet ve din farkı gözetmeksizin herkese sağlık hizmeti sunmak ve hasta bakımında fark yaratan hemşireler yetiştirmek amacıyla 20 Ağustos 1920’de hastane bünyesinde bir hemşirelik okulu açıldı.1957 yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından tescil edilerek Amiral Bristol Hemşirelik Okulu adını almıştır. 1976 yılında adı Amiral Bristol Hemşirelik Lisesi,1981 de ise Amiral Bristol Hemşirelik Meslek Lisesi olarak değiştirilmiştir.Bu tarihten sonra Hemşire Sağlık Kolejleri muadili olmuş ve 4 yıllık meslek lisesi eğitimi vermiştir.1939 yılında Milli Savunma Bakanlığı’na bağlı ilk Askeri Hemşire Okulu açılmış; ilki 1946’da olmak üzere sonraki yıllarda Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı bünyesinde çok sayıda Sağlık Koleji (Sağlık Meslek Lisesi) açılmıştır.

• Afganistan Kralı Emanullah Han ve Kraliçe Süreyya Türkiye’ye geldi. Bu ziyaret bir hükümdarın ilk resmî Türkiye ziyaretiydi ve benzeri görülmeyen törenlerle karşılama yapıldı.1928

• Türkiye’de uluslararası rakamlar kabul edildi.1928

Türkiye’de Uluslararası Rakamların Kabulü:Atatürk’ün Türk milletinin hayatını kolaylaştırmak ve çağdaş dünyaya uyum sağlamak amacıyla gerçekleştirdiği inkılaplardan biri de rakamlarda yapılan değişikliktir. O zamana kadar Türk toplumunun kullandığı Arap rakamları birçok bakımdan ve özellikle uluslararası ticaret alanında pekçok problemi beraberinde getiriyordu. Medeni dünya ile ilişkilerini geliştirmek isteyen genç Türkiye Cumhuriyeti uluslararası toplumun kullandığı rakamları kabul etmek durumundaydı. Bu sıkıntının ortadan kaldırılması için Erzincan Milletvekili Saffet Bey ve arkadaşları, 8 Mayıs 1928 tarihinde, uluslararası rakamların kullanılmasının sağlanması için bir kanun önergesi vermişlerdir. Kanun,20.05.1928 tarihinde 1288 Sayılı Kanun kabul edilmiştir. 28.05.1928 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan ve 01.06.1928 tarihinden itibaren yürürlüğe giren bu kanunun maddeleri şöyledir.

Madde 1. Devlet, vilâyet, şehremaneti ve belediyeler gibi resmî devâir ve müesse­sâtın bi’l-ûmum muamelât-ı tahririye ve hesabiyesinde beynelmilel rakamların kullanılması mecburîdir. İş bu mecburiyetin efrâd ve eşhâsı hususiye arasındaki muamelâta dahi tatbîkini en kolay mahallerden başlamak suretiyle 1931 Haziranına kadar temîne Hükûmet mezûndur.

Madde 2. Bu kanun 1 Haziran 1928 tarihinden muteberdir.

Madde 3.  Bu kanunun ahkamını icraya İcra Vekilleri Hey’eti mezûndur.

Uluslararası sayıların kabulünü, bir yandan ülkede var olan farklı uygulamaları ortadan kaldırıcı ve uluslararası toplumla ilişkileri kolaylaştırıcı bir ilerleme, diğer yandan da Harf İnkılabı’na yönelik bir adım ve onun öncüsü olarak kabul etmek doğru olur. Her atılan adımın tam başarı sağlayacağı ortamı hazırladıktan sonra harekete geçen Atatürk, Harf İnkılabı’nı da aynı yıl içinde gerçekleştirmiştir.

KAYNAKÇA:Resmî Gazete, 28.5.1928.Türkiye Cumhuriyeti Tarihi,Cilt II, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınılar, 

• Dil Encümeni Heyeti kuruldu.1928

• Türk Hava Yolları kuruldu.1933

Türk Hava Yolları Kuruluşu:20 Mayıs 1933 tarihinde Devlet Hava Yolları İşletmesi adıyla kurulur. Filosunda 5 uçak ve 23 koltuk bulunan şirket, 24 kişilik personelle uçuşlara başlar.Türk havacılık tarihinin en önemli ismleriden, Türk ordusunun ilk pilotu olan Fesa Evrensev, milli havayolunun ilk müdürü olur.Ağustos 1933’te operasyona başlayan şirketin filosunda 2 King Bird, 2 Junkers F-13 ve 1 ATH-9 vardır. 7 pilot, 8 makinist, 8 memur ve bir telsizci olmak üzere toplam 24 personel yeni havayolunun ilk çalışanlarıdır.

Havayolunun ilk uçağı Amerikan Curtis imalatı 208 seri numaralı Kelebek adı verilen King Bird D-2 olur. Adedi 25 bin 555 dolara satın alınan çift motorlu uçak, sadece beş yolcu taşıyabiliyordu. Uçak ilk seferini 3 Şubat 1933 tarihinde İstanbul’dan Eskişehir aktarmalı Ankara’ya yapar.

• Devlet Konservatuvarı Kuruluşu Hakkında Kanun kabul edildi.1940

• Türkiye, UNESCO Antlaşması’nı onayladı.1946

Türkiye, imzacı ilk 10 devlet arasındadır. UNESCO Sözleşmesi, ülkemizde 20 Mayıs 1946 tarihli ve 4895 sayılı kanunla onaylanmıştır.

• Cumhuriyet Halk Partisi Meclis Grubu, Milli Eğitim Bakanlığı denetiminde imam hatip kursları açılmasına karar verdi.1948

• Karadeniz Teknik Üniversitesi, 6594 sayılı kanunla Trabzon’da kuruldu. KTÜ, Türkiye’nin İstanbul ve Ankara illeri dışında kurulan ilk üniversitesidir.1955

• Bazı ordu birlikleri, Ankara’da Talat Aydemir’in yönetiminde yeniden ayaklandı. Olayların ardından üç büyük ilde sıkıyönetim ilan edildi. Bu kez girişimde bulunanlar yargılandı, 5 Temmuz 1964’de Aydemir ve Fethi Gürcan idam edildi.1963

• İstanbul Teknik Üniversitesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi dışında, üniversite ve yüksek okullara girişte merkezi sınav sistemi getirildi.1964

• Kısa adı TÜSİAD olan Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği kuruldu.1971

• THKP-C davasından yargılanan ve iki yıldır tutuklu olan sinema sanatçısı Yılmaz Güney genel aftan yararlanarak tahliye oldu.1974

• 12 Eylül’ün ardından partiler kurulmaya başlandı: Anavatan Partisinin kuruluşuna ilişkin belgeler, İçişleri Bakanlığına verildi. ANAP Genel Başkanlığına Turgut Özal, seçildi. Büyük Türkiye Partisi Genel Başkanlığa Ali Fethi Esener getirildi.1983

• Milli Savunma Bakanı Safa Giray, Hava Kuvvetlerinden, 17’si subay, 97’si astsubay olmak üzere 114 kişinin irticai örgütlerle ilişkileri olduğu için atıldığını açıkladı.1990

İsmail Safa Giray Kimdir?1931 yılında İzmir’de doğan siyasetçi ,İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi mezunudur. Giray,Hidroelektrik Enerji, Planlama Sanayi, Anadolu Makine Endüstri ve Ticaret Anonim Şirketi Murahhas Aza ve Genel Müdür olarak görev yapmış ve XVII, XVIII ve XIX uncu dönem İstanbul Milletvekili, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, 23.06.1991 – 21.11.1991 tarihleri arasında Dışişleri Bakanı olarak görev yapmıştır.Evli ve üç çocuklu babasıdır.20 Haziran 2011 yılında 80 yaşında vefat eden Giray ,Ankara -Gölbaşı Mezarlığı’na defnedildi.

• Trabzon’un Beşikdüzü ilçesinde geleneksel mayıs şenlikleri dolayısıyla denize açılan iki teknenin alabora olması sonucu 38 kişi boğuldu, 15 kişi yaralandı.2000

Mayıs Yedisi Felaketi:Geleneksel “Mayıs Yedisi Büyükliman bölge için yüzyıllardır özel bir gündür. Şenlikler insanların tanıştığı, kaynaştığı gelenek ve göreneklerini yaşatarak gelecek kuşaklara aktarıldığı önemli etkinliklerdir. Bölge halkımız bu gün de canları kadar önem verdiği hayvanlarını süsleyip Ağasar Deresi’nin Karadeniz ile buluştuğu bölgede deniz suyu ile yıkarlar. Böylece bağışıklılık sisteminin geliştiğine, döl ve süt veriminin arttığına inanırlar. Bu tarihten sonra artık Karadeniz’in eşsiz güzelliklerindeki bereketli yaylalara göç vakti geldiğine inanırlar. Yine bu günde bölge insanımız motorlarla denize açılıp Delikli Taş etrafında dolanarak dilek tutarlar. Hastalara deva, evleneceklerin eş, çocuk sahibi olmayanların çocuklarının olacağına inanırlar” 2000 yılında “Kontrolsüz olarak çok sayıda kişinin küçücük balıkçı teknelerine doluşup denize açılması ve 38 vatandaşımızın motorun alabora olası nedeniyle deniz faciası sonucu hayatlarını kaybettiler. 2001 yılından beri ‘Mayıs Yedisi‘ artık daha sıkı tedbirler içinde daha düzenli ve kontrollü bir şekilde kültür sanat ve deniz festivali olarak yapılmaya başlandı.

• ATM makinesinin mucidi İskoçyalı John Shepherd-Barron 84 yaşında hayatını kaybetti.2010

• Türk tenisçi Marsel İlhan, Fransa Açık Tenis Turnuvası’nda (Roland Garros) ana tabloda mücadele etme hakkı kazandı. İlhan, 4 “Grand Slam” turnuvasında da teklerde ana tabloda mücadele eden ilk Türk tenisçi unvanını elde etti.2011

• UEFA Avrupa Şampiyonlar Ligi’nde İngiltere’nin Chelsea takımı şampiyonluğa ulaştı.2012

• TBMM Genel Kurulunda, hakkında dosya bulunan milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin anayasa değişikliği teklifi, 376 oyla kabul edilerek yasalaştı.2016

• Servet Tazegül, Avrupa Tekvando Şampiyonasında 68 kilo finalinde rakibini 6-5 yenerek üst üste 5.kez Avrupa Şampiyonu oldu.2016

Servet Tazegül Kimdir?Sporcu,Kars’ın Arpaçay ilçesinden Batı Almanya’ya göç eden Azeri kökenli bir ailenin çocuğu olarak 26 Eylül 1988, Gülten-Beyler çiftinin çocuğu olarak Nürnberg’de dünyaya geldi. Olimpiyat, Dünya ve Avrupa şampiyonu Türk tekvandocudur. 68 kiloda 2011 Dünya şampiyonu olmuştur. Ayrıca turnuvanın en değerli sporcusu seçilmiştir.

2008 Pekin Olimpiyatları erkekler 68 kg tekvando kategorisinde Olimpiyat üçüncüsü olmuş ve bronz madalya almıştır.

2012 Londra Olimpiyatları’nda altın madalyanın sahibi olmuştur.

Servet 2014 yılının Ağustos ayında Türkiye Millî Olimpiyat Komitesi tarafından yapılan açıklamada 2016 Rio Olimpiyatları yolunda destekleyeceği, madalya vadeden 16 “altın” çocuğu arasında yer almıştır.

• Milli tenisçi Çağla Büyükakçay Fransa Açık’ta (Roland Garros) tek kadınlarda rakibini yenerek ana tabloya yükseldi ve bir ilke imza attı.2016

Çağla Büyükakçay Kimdir? Büyükakçay, 28 Eylül 1989 tarihinde Adana’da doğdu.Tenis oynamaya ailesinin desteğiyle 8 yaşındayken Adana Tenis Dağcılık Kulübü’nde başladı. 12 yaşında Türkiye Klasman Turnuvası ve Türkiye Kapalı Kort Turnuvası şampiyonluklarını kazandı.14 yaşında Enka Spor Kulübü’ne transfer oldu. 15 yaşında Türkiye Fed Kupası Takımı’na seçilerek Türk tarihindeki en genç bayan milli tenis takımı oyuncusu oldu.Büyükakçay,2010 yılında Amerika Açık tenis turnuvasına  katılmış ve Grand Slam turnuvalarında tek kadınlarda ön eleme turlarında oynayan ve turu geçen ilk Türk tenisçi olmuştur.

• FETÖ elebaşı Fetullah Gülen’e yakınlığıyla bilinen NBA basketbolcusu Enes Kanter Romanya’da polis tarafından ülkeye sokulmadı.2017

• Güneş Sistemi’nin dış kısmında Kuiper Kuşağı’nda yer alan 3. en büyük cüce gezegen 2007 QR10’un yörüngesinde bir uydu keşfedildi.2017

• Yeşilçam oyuncusu Kazım Aktan, Erzincan’ın Refahiye ilçesindeki evinde çıkan yangında yaşamını yitirdi.2018

Kazım Aktan Kimdir?Kartal Tibet’in rol aldığı “Tarkan Güçlü Kahraman Kolsuz Kahramana Karşı” filminde “Mançu”, “Siyah Eldivenli Adam” filminde de “Karateci” rollerinde oynadığı belirtildi. Kazım Aktan’ın 7 çocuk babası olduğu ve bir oğlunun da tekvando antrenörlüğü yaptığı öğrenildi.