15 MART 2021

• Türk yazar Refik Halit Karay, bugün doğdu.1888

• Liverpool FC kuruldu.1892

• Jesse W. Reno tarafından yürüyen merdivenin patenti alındı.1892

• II. Nikolay kardeşi Mihail lehine tahttan çekildi.1917

İktisadi güçlükler, 1916-17 kışında iaşe bunalımına yol açtı ve Çar karşıtı muhalafetin Duma’yı aşarak halk ayaklanmasına dönüşmesine neden oldu.Ancak olayların önünün alınamaması sonucunda Nikolay, ordunun da desteğini alan Duma’nın çağrısına uyarak 15 Mart 1917’de Pskov’da kardeşi Mihail lehine tahttan çekildi. Ancak Mihail‘in( Mihail Aleksandroviç doğumu 22 Kasım 1878, Petersburg ,ölümü 13 Haziran 1918, Motovolihi, Perm) tacı reddetmesiyle Romanovların saltanatı ile birlikte Rusya’da bin yıllık monarşi yönetimi son buldu.

• İngilizler, İstanbul’da yüz elli Türk aydınını tutukladı.1920

12 Ocak 1920’de toplanan Meclis-i Mebusan, 28 Ocak 1920 tarihindeki gizli oturumunda “Ahd-i Milli” olarak Misak-ı Milli kararlarını aldı ve kararlar bütün mebuslar tarafından imzalandı. 17 Şubat 1920 tarihli oturumunda da bu kararın basında yayınlanması ve bütün yabancı parlamentolara bildirilmesi kararlaştırıldı. 15 Mart’ta, Bu gelişmeler üzerine İstanbul’daki İtilaf kuvvetleri 150 Türk aydınını tutuklattı. 18 Mart 1920’de İngilizler, meclisin etrafını makineli tüfeklerle sararak, toplantı halinde bulunan milletvekillerinden bazılarını tutuklayarak ve sürükleyerek götürdüler.Böylece, son Osmanlı Meclis-i Mebusanı düşman süngüsü altında zorla kapatıldı. Bunu duyan Mustafa Kemal Paşa,Mebuslar Meclisi’nin kapatıldığı haberini alınca, bütün milletvekillerini ve İstanbul’daki yakın arkadaşlarını yanına davet etti.

• Son Osmanlı sadrazamlarından, İttihat ve Terakki liderlerinden (Mehmed) Talat Paşa, suikasta kurban gitti. Berlin’de, sokakta bir Ermeni’nin arkasından kurşunladığı .1921

TALAT PAŞA KİMDİR? 1 Eylül 1874’te Edirne’de doğmuştur.Osmanlı devlet adamıdır. 1908 ihtilâlinin hazırlanmasında önemli rol oynamıştır.1 Kasım 1918’de İttihad ve Terakki Fırkası’nın son kongresini yaparak arkadaşlarıyla fırkayı tasfiye kararından sonra İstanbul’dan ayrılıp Berlin’de yaşamaya başlamıştır. Ermeniler, başta Talât Paşa olmak üzere son dönem Osmanlı idaresinde bulunmuş İttihad ve Terakki ileri gelenlerinin, Birinci Dünya Savaşı esnasında Ermenilerin tehcir edilmesi kararı ve uygulamasında etkili olduğunu düşünmekteydiler. Bu nedenle komiteciler 1915 tehcirinde ölen Ermenilerin intikamlarını almak düşüncesiyle İttihad ve Terakki liderlerine suikastlar yapmaya karar vermişlerdir.Operasyonları idare etmek için de ABD’den Türkiyeli bir Ermeni Shahan Natali (Hagop Der Hagopian) görevlendirilmişti. Nemesis Operasyonu, Osmanlı devlet adamlarına ve Ermeni asıllı Türk vatandaşlarına karşı bir grup Ermeni suikast timi tarafından gerçekleştirilen bir dizi cinayetin adıdır. Ermenilere ait kayıtlarda birçok konferans tarafından tartışıldığı ve planlandığı belirtilen “özel operasyonlar”ın esas olarak ise Amerikan Merkez Komitesi, İstanbul Merkez Komitesi ve Ermeni Devrimci Federasyonu tarafından gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır.İttihad Terakki liderlerini savaş sonrasına kadar yaptıkları ve daha sonra yapabilecekleri konusunda, kendi siyasi planları çerçevesinde en büyük engel olarak gören asıl ülke, İngiltere idi. Bu nedenle Talât Paşa’nın katledilmesi olayının arkasında İngiltere’nin yönlendirmesi, istihbari alt yapıyı hazırlaması gibi rollerinin olduğu . Cinayetleri işleyen Ermeni Taşnaksutyun’un sözde vatansever duygularla gerçekleştirdiği bu olayların arkasında aslında İngiltere ve İngiliz çıkarları vardı. (Kaynak:Marmara Üniversitesi Tarih Bölümü)

Almanya’da Talat Paşanın katilinin yargılanması esnasında kendini belli etmişti. Öyle ki Talât Paşa davası ve jürinin kararı, Batı dünyasında bugüne kadar “Talât Paşa’nın suçunun ispatı” sayılmıştır. 

• Almanya’da Hitler, Üçüncü Reich’ı ilan etti 1933

• Sovyetler Birliği’nde olağanüstü mahkemede ölüm cezasına çarptırılan, aralarında Ekim Devrimi’nin önderlerinden Nikolay Buharin’in de bulunduğu 18 kişinin cezaları infaz edildi.1938

• Tiyatro sanatçısı Muammer Karaca’nın yaptırdığı ”Karaca Tiyatrosu”, İstanbul’da açıldı.1955

MUAMMER KARACA KİMDİR? 8 Kasım 1906 yılında İstanbul’da doğdu. Bulvar tiyatrosunun önde gelen isimlerindendir. r. Gerçek ismi Muammer Ruşen’dir. Veterinerlik öğrenimini yarım bırakarak tiyatroya gönül verdi. İlk kez 1923’te Sahir Opereti’nde sahneye figüran olarak çıktı.1933 yılında “Safiye Ayla” ile “Alabanda” Revüsü’nde oynayarak ünlendi. Muammer Karaca’nın ilk oyunu 1950’li yıllarda “Adnan Menderes” hükümeti döneminde politik bir hiciv içeren “Ednan Bey Duymasın” adlı oyundur.Türk tiyatrosunun unutulmaz oyunlarından Cibali Karakolu’nun yazarı, Karaca Tiyatrosu’nun kurucusudur. Muammer Karaca Tiyatrosu’nun, Türk tiyatro yaşamında kendine özgü bir yeri vardır. Muammer Karaca tiyatrosu 1959’da dağılmış, bir yıl sonra yeniden kurulmuştur.”

Muammer Karaca, 28 Nisan 1978 tarihinde İstanbul’da vefat etmiştir.

• Güney Afrika Milletler Topluluğu’ndan ayrıldı.1961

• Sinema yıldızı Elizabeth Taylor ile aktör Richard Burton evlendi.1964

• Maliye Bakanlığı 9 yabancı paraya karşı Türk Lirası’nın değerini yeniden yüzde 3.3 oranında düşürdü.1976

• Maliye Bakanlığı, Hisarbank ve İstanbul Bankasına el koydu.1983

• Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası’nda Galatasaray, Monako takımı ile Köln Müngersdorf Stadı’nda yaptığı maçta 1-1 berabere kalarak Avrupa kupalarında yarı finale yükselen ilk Türk takımı oldu.1989

• Aydın Menderes, Afyon’un Sandıklı ilçesinde geçirdiği trafik kazası sonucunda felç oldu.1996

AYDIN MENDERES KİMDİR?12 Mart 1960 Askeri darbesiyle idam edilen,Adnan Menderes’in oğlu olan Aydın Menderes 5 Mayıs 1946 tarihinde Ankara’da doğdu.TED Ankara Koleji’nde öğrenim gördü. Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’nde yüksek lisans yaptı. Kısa bir süre serbest ticaret ile uğraştı. 1977 yılında Adalet Partisi Konya milletvekili ve 1978 yılında aynı partinin Genel İdare Kurulu Üyesi oldu.12 Eylül 1980 Askeri Darbesi’nde 10 yıl boyunca siyasetten uzaklaştırıldı.1991’de Ümran Polat ile evlendi.1994’de Demokrat Parti genel başkanlık makamına getirildi.15 Mart 1996 tarihinde Afyon’un Sandıklı ilçesi yakınlarında geçirdiği trafik kazası sonucu boynundan aşağısı felç oldu. Aydın Menderes, 3 Kasım 2002’de yapılan seçimlerde Doğru Yol Partisi’nden Aydın milletvekili oldu. Yaşamının son 15 yılını felçli olarak geçiren Menderes, 23 Aralık 2011 tarihinde Ankara Atatürk Hastanesi’nde hayatını kaybetti. Cenazesi İstanbul Topkapı’da bulunan Anıtmezar’da babası Adnan Menderes’in yanına defnedildi.

ESERLERİ

– Tarihte Bir Yolculuk

– Aydın Menderes ve Siyasette Yeni Yönelişler

– Yirmibirinci Yüzyıla Girerken Dünya ve Türkiye

– Yirmibirinci Yüzyıla Girerken Demokrat Partinin Misyonu

– Gelenekten Güncele

– Devletin Alınyazısı

• Türk tasarımcı ve sanat yönetmeni Mengü Ertel, bugün vefat etti.2000

Mengü Ertel Kimdir? Sanatçı ,16 Mart 1931 tarihinde İstanbul’da doğdu. engü Ertel, 12 yaşında babasını yitirince kendi geçimini sağlamak zorunda kaldı. Filmlerde figüranlık ve dublaj yaparak çalıştı.Ortaokulda resim hocasının önerisiyle Güzel Sanatlar Akademisi’nin lise bölümüne başvurdu. Hazırlık yıllarından sonra dekoratif sanatlar bölümünü seçti.Çocukluğunda Karagöz’e tutkun, kirayla kitap alıp roman okuyan, gençliğinde tiyatroya merak saran çok yönlü bir insandı.

1950’li yıllarda başında Muhsin Ertuğrul’un bulunduğu Küçük Sahne’de çalışmaya başladı. Türk tiyatrosunun belli başlı yazarlarının tümünün oyunları için afişler hazırladı. Muhsin Ertuğrul’un aracılığıyla sahne çalışmaları için Almanya’dan gelen dekoratör Kurt Halleger’in yanına girdi.1969’da ilk tiyatro afişleri sergisini açtı.1974 Cannes Film Şenliği Afiş Yarışması “jüri özel ödülü”, 1975 Paris Uluslararası Sinema Sergisi “büyük ödülü”, 1980 Moskova Olimpiyat Oyunları Afiş Yarışması üçüncülüğü gibi birçok ödülün de sahibi oldu.9’u yurtdışında olmak üzere 25’i aşkın kişisel afiş ve grafik sergisi açtı.Mengü Ertel,çalışmalarını kendi kurduğu San Grafiki, San Reklam ajansını aracılığı ile gerçekleştirdi..Sanatçı 15 Mart 2000 tarihinde İstanbul’da vefat etti.

• İktisat Bankasına el konuldu.2001

• İstanbul – Moskova seferini yapan Tupolev-154 tipi uçak, Çeçen korsanlarca kaçırıldı. Medine’ye indirilen uçağa Suudi antiterör timlerince düzenlenen operasyonda, Türk yolcu Gürsel Kambal, Rus Hostes Yuria Fomina ve bir korsan öldü.2001

• GAP’ın sulama tünellerinden T2 faaliyete geçti.2002

• Hu Jintao, Çin Halk Cumhuriyeti’nin 4. Devlet Başkanı olarak göreve başladı.2003

• Genelkurmay Başkanlığı, vatandaşların da görüşlerine başvurarak, Kara Kuvvetleri Komutanlığının yeni birlik sembolünde Atatürk’ün Kocatepe sırtlarında resmedildiği figürün yer almasına karar verdi.2006

• Suriye İç Savaşı’nın başlangıcı.2011

• Türkiye, Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi’ni ilk imzalayan ve ilk onaylayan ülke olarak onay belgesini Avrupa Konseyine sundu.2012

• İçişleri Bakanlığınca Kızılay Güvenpark’ta bomba yüklü bir araçla düzenlenen terör saldırısının failinin, 1992 doğumlu, Kars ili Kağızman ilçesi nüfusuna kayıtlı Seher Çağla Demir olduğu açıklandı.2016

• Myanmar’da 50 yıllık askeri yönetimin ardından devlet başkanlığına getirilen Ulusal Demokrasi Birliğinin (NLD) lideri Aung San Suu Çii’nin yakın müttefiki Htin Kyaw getirildi. Kyaw, ülkenin ilk sivil devlet başkanı oldu.2016

• Pakistan’da 19 yıl aradan sonra nüfus sayımı yapıldı.2017